Opvoedproblemen voorkomen is veel beter dan achteraf moeten oplossen.
Ja ja er is weer een nieuwe methode bij om opvoedproblemen op te lossen. Ik verbaas me er elke keer weer over dat we maar continue aan het zoeken zijn naar oplossingen om problemen op te lossen. Nu is het weer de ‘geweldloos verzet in gezinnen’, lees hier het artikel in het NRC: Onhandelbaar kind? Doe als Gandhi en Mandela.
Echt geloof me als Ghandi en Mandela een aanpak hadden gekend om problemen te voorkomen dan hadden ze die gebruikt. Wanneer stoppen we nu eens met zoeken naar oplossingen bij problemen. En investeren we om problemen te voorkomen.
Geweldloos verzet in gezinnen is helemaal geen slechte aanpak.
Je hoort mij niet zeggen dat er geen goede elementen in zitten, ze worden alleen op het verkeerde tijdstip toegepast. Sterker nog een aantal van elementen binnen de geweldloos verzet aanpak zitten al jaren in betekenisvol opvoeden.
Ik ben het oneens met de uitspraak: „Onder invloed van de hechtingstheorie en de vrijheidsidealen zijn ouders liefde, ruimte en aandacht voor het kind belangrijker gaan vinden dan discipline en gehoorzaamheid.”. Binnen betekenisvol opvoeden gaan we op een sociocratische manier met elkaar om, dat is een moeilijk woord voor gelijkwaardig en samen. We bepalen dus samen hoe we willen samenleven en als iedereen in het gezin beslist dat discipline, structuur of iets anders moet komen dan is dat prima.
Waarom is liefde- en begripvol opvoeden onvoldoende en wat heb je dan wel nodig?
Met liefde- en begripvol opvoeden is niks mis, zeggen gezinstherapeuten Bom en Wiebenga. Het is alleen niet voldoende, en dat merk je pas als het misgaat.
Hier hebben Bom en Wiebenga helemaal gelijk, alleen is de oplossing binnen betekenisvol, democratie en sociocratie opvoeden anders. Je moet namelijk iets installeren voordat het misgaat. En dan is het veel fijner om uit te gaan van het goede uit, het vertrouwen in je kinderen en in jezelf en het op een positieve manier aanpakken. Wij hanteren daar iets voor dat ik ‘wijspraak’ noem, zie de blog die daar helemaal overgaat, het is ook bekend onder noemer van sociocratie, c.o.n.s.e.n.t., rondspraak etc.
Het mooie is dat het qua proces niet eens zoveel verschillend van ‘Geweldloos verzet binnen gezinnen’, met als enige verschil dat het preventief is.
Stap één wijspraak, dien een punt in waar je over wilt spreken in de gezinskring.
In de methode ‘geweldloos verzet binnen gezinnen’ noemen ze dit ‘teken protest aan’.
Als iemand in het gezin, dat kan een kind of een ouder zijn, iets wil veranderen aan hoe er binnen het gezin met elkaar wordt omgegaan, dan kan dit tijdens de gezinskring besproken worden. Een gezinskring is een overleg waarbij je als gezin bij elkaar komt en praat over hoe je als gezin wil functioneren. Je kunt dus gewoon een punt op de agenda zetten, dat is veel meer uitnodigend, dan het aanteken van verzet.
Stap twee wijspraak, de daadwerkelijke gezinskring.
In de methode ‘geweldloos verzet binnen gezinnen’ noemen ze dit een ‘sit-in’.
Binnen wijspraak hebben wij minimaal 1 keer per week een gezinskring, maar het kan ook best zijn dat we 3 of 4 gezinskringen hebben in de week. Het is maar net wat er speelt, hoe loopt het in het gezin, hoe gaat het op school / werk, komen er nog zaken aan waar we een gezamenlijk standpunt in willen vormen zoals waar gaan we heen op vakantie. Tijdens de gezinskring maken we eerst een agenda, waar willen we het over hebben en in welke volgorde als er meer punten zijn. Dan bespreken we de inhoudt, er is een mogelijkheid tot het stellen van vragen om het punt beter te begrijpen. Daarna gaan we naar een voorstel toe, waarbij het de bedoeling is dat iedereen zich in het voorstel kan vinden. Heb je een zwaarwegend bezwaar dan mag je dat inbrengen en ga je of de ander op zoek naar een beter voorstel.
Stap drie wijspraak, interesse in elkaar en verbondenheid binnen het gezin.
In de methode ‘geweldloos verzet binnen gezinnen’ noemen ze dit ‘Wees aanweziger in het leven van je kind’.
Een veel gehoorde opmerking tijdens mijn spreekbeurten en ouderavonden is: ‘Maar Conrad dit duurt toch allemaal veel te lang, ze moeten gewoon luisteren’. Laat ik dan eerst even een misverstand wegnemen. De gezinskring gaat niet over het opvoeden van kinderen maar over het samenleven binnen een gezin. Oftewel iedereen is gelijkwaardig, iedereen ‘moet’ dus naar elkaar luisteren en elke stem weegt even zwaar.
Doordat je met grote regelmaat samen zitten, weet je wat er in elkaars leven speelt, ben je altijd op de hoogte van wat er speelt bij de andere gezinsleden. Hierdoor voelt het helemaal niet als controle of wantrouwen maar als interesse, zorg en liefde. En bespaar je dus juist veel tijd, en de tijd die je samen doorbrengt binnen of buiten de gezinskring is veel fijner. Omdat het namelijk meer energie geeft als je op zoek gaat naar mogelijkheden.
Wat zijn de voordelen van het voorkomen van opvoedproblemen t.o.v. het oplossen van opvoedproblemen.
Het mooie van het werken met wijspraak en een gezinskring is dat je tijd in elkaar investeert. Dat er een ‘instrument’ is waarbij iedereen, maar vooral de kinderen weten dat ze gehoord worden, dat er erkenning is voor hun zijn en dat er naar een oplossing wordt gezocht die voor iedereen goed is / voelt.
Daarnaast denken je kinderen niet alleen aan zichzelf maar ook aan het grotere geheel, de gemeenschap, iets waar veel volwassenen nog iets van kunnen leren. Ze denken goed na over welke afspraken er gemaakt worden, maar als ze consent geven dan is het ook hun afspraak, waardoor ze veel meer betrokkenheid en verantwoordelijkheid tonen.
Stop met opvoeden start met betekenis geven.
Het gevaar van dit soort nieuwe stromingen is dat mensen compleet doorslaan. Er staat duidelijk dat het een aanpak is die door gespecialiseerde ggz-instellingen bij ernstiger gedragsproblemen wordt toegepast.
Mijn tip: begin met wijspraak en een gezinskring als alles nog goed gaat, als er nog geen opvoedproblemen zijn, dan is de kans op problemen heel erg klein. En mochten zich toch kleine problemen voordoen dan heb je al een positief instrument ‘geïnstalleerd’ waarmee het simpel en snel weer goed gaat.
En wanneer ga jij beginnen met wijspraak en de gezinskring?